Orkinos avcılığında kotanın yükselmesi ihracatı hareketlendirdi. İhracat geliri ilk 6 ayda yüzde 43 artarak 40 milyon dolar oldu. Sektörün yıl sonu hedefi ise 150 milyon dolar.
Su ürünlerinde önde gelen ihracat kalemlerinden orkinosta ihracat geliri, Türkiye'nin avlanma kotasının yükseltilmesinin sonucu olarak yılın ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 43 artışla 40 milyon dolara ulaştı.
Her yıl mayıs sonunda Akdeniz'e açılan Türk balıkçılar, Uluslararası Atlantik Orkinoslarını Koruma Komisyonu (ICCAT) tarafından belirlenen ülke kotası kadar orkinos yakalıyor.
Balıklar, büyütülmek üzere Ege Denizi'ndeki çiftliklere getiriliyor. Orkinosların avcılığı kadar çiftliklere getirilmesi de zorlu bir yolculukla mümkün oluyor.
Ton balığı olarak da bilinen orkinoslar, sardalya, kolyoz ve uskumru gibi organik yemlerle besleniyor. Ağırlıkları 250-600 kilogram olan balıklar, aralık ayında Japonya'dan Ege Denizi'ne gelen "fabrika gemilerde" işlenerek ihracat yolculuğuna çıkıyor.
Türkiye'nin orkinosta en büyük pazarını Japonya oluşturuyor. Japonya'dan yoğun talebin geldiği orkinoslar, bu ülkenin geleneksel yemekleri suşi ve saşimi yapımında kullanılıyor.
Türkiye Su Ürünleri ve Hayvansal Mamuller İhracatçı Birlikleri Sektör Kurulu Başkanı Sinan Kızıltan da Türkiye'nin orkinosta dünyanın en büyük 5 üreticisinden biri olduğunu ifade etti.
İhracatın, 2023'ün ilk yarısında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 43 artış kaydederek 28 milyon dolardan 40 milyon dolara çıktığını söyleyen Kızıltan, en büyük pazar olan Japonya'ya satışların yüzde 61 arttığını, Güney Kore, ABD ve İtalya pazarlarında da büyüdüklerini dile getirdi.Kızıltan, orkinosların zorlu bir avcılık ve yetiştiricilik sürecinden sonra mutfaklara girdiğini belirterek şunları kaydetti:"Japonya'nın su ürünleri ithalatında ton balığı, karides, somon/alabalık, morina ve yengeç ithalatı toplamın yaklaşık üçte birini oluşturuyor. Uzak Doğu mutfağının geleneksel yemekleri olan suşi ve saşimi yapımında Türkiye'de yetişen orkinoslar kullanılıyor. Balıklarımız Japon ustalardan tam not alıyor. Çiftliklerde yetişen orkinosların ağırlığı 600 kilograma kadar çıkıyor. Bundan dolayı orkinoslara denizlerin büyükbaşı diyoruz. 2023 sonunda orkinos ihracatımızın 150 milyon dolara ulaşacağını öngörüyoruz."
İzmir'in Karaburun ilçesi açıklarında kurulu orkinos çiftliğinde mühendis olarak çalışan Emre Ulucan, zorlu orkinos avcılığı sürecini anlattı.
Bu yıl mera olarak belirledikleri Malta açıklarında 26 Mayıs ile 30 Haziran tarihleri arasında yasal kotalar kapsamında bereketli bir av dönemi geçirdiklerini ifade eden Ulucan, yaklaşık 565 ton ağırlığında 7 bin orkinosun avlanarak Karaburun açıklarındaki çiftliğe getirildiğini söyledi.Ulucan, bir ay süren nakil işleminin zor ve riskli bir operasyon olduğuna işaret etti.
Balıkların bulunduğu ağların 25 metre derinliğinde olduğunu, Karaburun açıklarında deniz derinliğinin ise yer yer 15 metreye düştüğünü belirten Ulucan, bu bölgelerden geçiş yaparken dalgıçların su altında kafesleri yukarıya doğru topladığını ifade etti.
Bu süreçte kafeslerdeki en küçük yırtığın dahi tüm emeklerin boşa gitmesine neden olacağını söyleyen Ulucan, taşınan orkinosların çiftlikteki kafeslere aktarıldığını, burada her bir kafeste yaklaşık 1500 orkinosun beslenmesi sürecine başlandığını dile getirdi.
Toplam 7 bin orkinosun günde ortalama 70 ton sardalya, kolyoz ve uskumru gibi yem balıklarıyla beslendiğini anlatan Ulucan, "Orkinoslar heybetli görünse de aslında narin canlılardır. Ağlardaki herhangi bir yırtık ya da potluk sürtünmeden dolayı bu canlıların ölümüne yol açabilir. Bu nedenle önlem alıyoruz. Dalgıçlarımız düzenli olarak kafes sistemini kontrol ederek gerekli tamiratı yapıyor." dedi.
ICCAT tarafından belirlenen orkinos avlanma kotalarının sıkı bir şekilde denetlendiğini belirten Ulucan, "Uluslararası avlanma kotalarının iyi takip edilmesi sayesinde doğadaki orkinos stoku son yıllarda artış gösterdi. Bu artışın meyvesi olarak diğer ülkelerle birlikte Türkiye'nin orkinos kotası da yüzde 12 artırıldı." diye konuştu.
